فرهنگ راهنمایی‌ورانندگی از جمله مصادیق مهمی است که با اجرای آن در همه شهرها می‌توان از تبعات تاسف‌انگیزی که در جریان تصادفات درون شهری و برون شهری ایجاد می‌شود جلوگیری کرد. اگر همه ما به عنوان شهروند، این باور را در خود پرورش دهیم که رعایت قوانین راهنمایی‌ورانندگی نه تنها ضامن سلامت خود و خانواده ماست بلکه می‌تواند در ایجاد یک شهر امن و سلامتِ جان سایر شهروندان نیز نقش بسزایی داشته باشد؛ کمتر با عواقب آن روبرو خواهیم شد. متاسفانه اکثر شهرهای کشور و به ویژه شهرستان سیرجان از فرهنگ نامناسب راهنمایی‌ورانندگی رنج می‌برند که اگر به صورت ساختاری به فکر اصلاح آن نباشیم می‌تواند حوادث بی‌شماری را رقم بزند.

برخوردهای سختگیرانه پلیس، حافظ جان مردم است

فرمانده نیروی انتظامی شهرستان سیرجان چندی قبل در نشست خبری که با اصحاب رسانه داشت آماری از وضعیت فوتی‌های تصادفات درون شهری و برون شهری ارائه داد. وی در بخشی از سخنان خود گفته بود: "در نیمه اول سال جاری بیش از 15 تصادف منجر به فوت در شهرستان به وقوع پیوسته که با توجه به کاهش ۱۰ درصدی آمار آن نسبت به سال گذشته، همچنان آمار بالایی است. همچنین علی‌رغم کاهش ۲۳ درصدی تصادفات برون شهری در سال جاری بیش از 40 نفر تا کنون در این حوادث جان خود را از دست داده‌اند." و افزوده بود: "در مجموع، آمار این فوتی‌ها بالای 50 نفر است که در مقایسه با آمار ثبت شده دوران کرونا در سیرجان رقم چشمگیری است." او به این مساله هم اشاره کرده بود که "همه می‎دانستیم که کرونا بالاخره روزی تمام می‌شود اما اگر فرهنگ رانندگی را اصلاح نکنیم آمار فوتی‌های ناشی از تصادف همیشه وجود خواهد داشت." برای تکمیل این صحبت‌ها با فرمانده نیروی انتظامی شهرستان سیرجان می‌کنیم. وی در خصوص آماری که در این نشست خبری ارائه کرده می‌گوید: آمار تصادفات بر اساس سال فعالیت کاری نیروی انتظامی یعنی از مهرماه سال گذشته تا مهرماه سال جاری ارائه می‌شود که متاسفانه علی‌رغم کاهش، باز هم جای تامل دارد.

وی در خصوص اهمیت فرهنگ‌سازی در حوزه رانندگی در سطح شهرستان اضافه می‌کند: در حال حاضر جاده‌های برون شهری شهرستان با دوربین کنترل می‌شوند اما متاسفانه راننده‌ها به محض اینکه به دوربین می‌رسند سرعت خود را کم می‌کنند اما نمی‌دانند که فاصله بین دو پایه دوربین هم قابل رصد است و در تخلفات ثبت می‌شود. خیلی‌ها فکر می‌کنند همین که جلوی دوربین قوانین رانندگی را رعایت کنند کفایت می‌کند، غافل از اینکه کل مسیر قابل رصد است و با متخلفان برخورد خواهد شد.

وی برخوردهای سخت‌گیرانه پلیس راهنمایی‌ورانندگی را حافظ سلامت جان افراد می‌داند و عنوان می‌کند: این دوربین‌های کنترل سرعت به منظور کاهش تصادفات، فوتی‌ها و حفظ امنیت جان رانندگان است. هدف این است که مردم به سلامت زندگی کنند نه اینکه درگیر تصادفات و مصدومیت شوند. وضعیت آسفالت جاده‌ها هم اصلا مناسب نیست. برخی جاده‌ها شلوغ و بار ترافیکی آن‌ها زیاد است. حجم تولید خودرو و انتقال بار هم به این مسئله دامن می‌زند و آسفالت نامناسب تصادفات را توسعه می‌دهد. فرمانده نیروی انتظامی سیرجان در پاسخ به این سوال که مردم در کاهش آمار فوتی‌های تصادفات درون شهری و برون شهری چه نقشی دارند؟ می‌گوید: در دوران کرونا، از روزی که گفته شد ماسک استفاده کنید برای سلامتی خودتان؛ اکثر افراد آگاه و فهمیده جامعه این کار را انجام دادند. در خصوص آمار تصادفات هم همین است. مردم باید به این رشد برسند که تصادفات یک طرف قضیه است و برخورد پلیس هم طرف دیگر. همه این‌ها کمک می‌کند به سلامت مردم. اگر تصادفات کمتر باشد هزینه‌های درمان، نگهداری و افرادی که بر اثر تصادف بی‌سرپرست می‌شوند کاهش پیدا می‌کند. مردم باید به این نتیجه برسند که به سلامت خودشان حین رانندگی فکر کنند. ماشین هر لحظه ممکن است به نقص فنی دچار شود. اگر این باور جا بیفتد و مردم به خودباوری برسند و اعتقاد داشته باشند به اینکه سلامت، سرلوحه همه کارها است؛ بخش عمده‌ای از مشکلات رانندگی و تصادفات حل می‌شود.

نهادینه کردن فرهنگ رانندگی در خانواده اتفاق می‎افتد

بخش دیگر این گزارش به راهنمایی‌ورانندگی شهرستان مربوط می‌شود. رئیس راهنمایی‌ورانندگی سیرجان در خصوص تخلفاتی که در حوزه رانندگی در سطح شهرستان پیش می‌آید، می‌گوید: هر جا تصادفی رخ می‌دهد چه خسارتی باشد، چه جرحی و چه فوتی؛ قبل از آن یک تخلف رانندگی انجام شده که منجر به تصادف شده و اگر این تخلف برداشته شود دیگر آن تصادف صورت نمی‌گیرد. تصادف یک واژه عمیق و بزرگ است از نظر معنوی که می‌تواند مسیر زندگی یک یا چند نفر را عوض کند. مثلا اگر سرپرست یک خانواده بر اثر تصادف فوت کند تبعات بسیاری در حوزه‌های مختلف مالی، درمانی، هزینه زندگی و... برای آن خانواده خواهد داشت. یا افرادی که دچار ضایعه نخاعی می‌شوند تا پایان همر نمی‌توانند به زندگی عادی برگردند و اکثر این افراد رانندگان موتورسیکلت هستند که نکات ایمنی را رعایت نمی‌کنند و دچار مشکل می شوند.

وی تمامی این مسائل را مربوط به فرهنگ رانندگی می‌داند و می‌گوید: مشکلاتی که برای رانندگان پیش می‌آید به دلیل عدم رعایت فرهنگ رانندگی است که صرفاً هم مختص راهنمایی‌ورانندگی نیست. در کشور ما به فرد ۱۸ ساله گواهینامه رانندگی می‌دهند. در مورد موتورسیکلت هم که اصلا توجهی به گواهینامه آن نمی‌شود و این مسائل به حوزه فرهنگ رانندگی دامن می‌زند. فرهنگ ترافیک و رانندگی از دامان خانواده شروع می‌شود. وقتی شخصی در سنین کم شاهد تخلفات رانندگی والدین خود هست، این فرهنگ بد رانندگی در ذات او نهادینه می‌شود و در بزرگسالی آن را ادامه می‌دهد. مثل بچه‌ای که از کودکی در دامان خانواده فرهنگ، گویش، لهجه و کلیه رفتار خود را از والدین تقلید کرده و یاد می‌گیرد. وی خاطر نشان می‌کند: البته نقش آموزش را هم نباید فراموش کرد. آموزش‌وپرورش هم در شکل‌گیری فرهنگ رانندگی نقش بسیار مهم و اثرگذاری دارد که متاسفانه به آن توجهی نمی‌شود و بازهم متاسفانه ذهن عوام اینطور پذیرفته که ارتقاء فرهنگ رانندگی تنها وظیفه راهنمایی‌ورانندگی است و می‌تواند با برخورد شدید با متخلفان این فرهنگ را در جامعه پیاده کند در صورتی که اصلا اینطور نیست. برخورد مرحله آخر است. رئیس راهنمایی‌ورانندگی از مردم تقاضایی هم دارد و اضافه می‌کند: از مردم می‌خواهم فرهنگ رانندگی را رعایت کنند. به ویژه در شرایط کنونی بحران کرونا که کادر درمان خسته هستند و بار مضاعفی بر دوش آن‌ها نگذارند.

وی به کاهش آمار تصادفات منجر به جرح و فوت در سال جاری نسبت به سال گذشته هم اشاره کرده و تاکید می‌کند: هرچند خوشبختانه با توجه به افزایش ترددهایی که نسبت به سال گذشته داشتیم شاهد کاهش میزان تصادفات و آمار فوتی‌ها و مصدومان بودیم، با این حال متاسفانه آمار فوتی‌های تصادفات در کل کشور و از جمله سیرجان به مراتب از آمار فوتی‌های دوران کرونا بیشتر است، اما به چشم نمی‌آید. این نکته هم نباید فراموش شود که تصادفات فوتی سیرجان بیشتر مربوط به شهرهای اقماری چون زیدآباد، محمودآباد، هماشهر، نجف‌شهر و... است که در آنجا راهنمایی‌ورانندگی سیرجان هیچ کنترلی ندارد اما آمار آن جزو سیرجان به حساب می‌آید. در حالی که اگر بر آن مناطق هم کنترل داشتیم این آمار بسیار پایین‌تر می‌آمد. شهرستان سیرجان با توجه به وسعت و جمعیتی که دارد خیلی کمتر از شهرهای اقماری آمار فوتی و مصدوم دارد. رئیس راهنمایی‌ورانندگی، جایگاه سیرجان در کل استان را از نظر آمار تصادفات جایگاه قابل قبولی می‌داند و می‌گوید: سیرجان در شهرهای استان آمار کاهشی و قابل قبولی در حوزه تصادفات و فوتی دارد اما باز هم باید این آمار کاهش پیدا کند چون جان جان تک تک افراد برای ما بسیار با ارزش و مهم است و با افزایش این فوتی‌ها کل جامعه درگیر تبعات آن می‌شود که جبران آن گاهی اوقات ممکن نخواهد بود.

نباید فراموش کرد که آمار فوتی‌های تصادفات برون جاده‌ای هم در سیرجان بسیار بالا است و می‌طلبد هم در حوزه راهنمایی‌ورانندگی درون شهری و هم در حوزه پلیس‌راه و کنترل برون‌شهری نظارت بسیار دقیقی بر نحوه رانندگی شهروندان صورت پذیرد. از این مورد هم نباید غافل شد که نقش اول رعایت قوانین رانندگی را سرنشینان بازی می‌کنند که اگر با فرهنگ صحیح رانندگی آشنا نباشند با یک اشتباه بسیار کوچک می‌توانند هم زندگی خود و خانواده‌شان را به خطر بیاندازند و هم برای سایر شهروندان مشکلاتی را به وجود بیاورند. اینجاست که نهاد خانواده باید با جدیت وارد شود و از همان کودکی فرهنگ صحیح رانندگی را به فرزندان خود بیاموزد و در ادامه، نهادهای مرتبط و آموزش‌وپرورش هم با جدیت به نهادینه کردن فرهنگ رانندگی در ذات کودکان و نوجوانان بپردازند تا این افراد زمانی که به بزرگسالی می‌رسند به صورت خودجوش قواعد راهنمایی‌ورانندگی را رعایت کنند و به این باور برسند که اگر هر فرد در حوزه رانندگی مبصر خود باشد بسیاری از مشکلاتی که در اثر تصادفات درون شهری و برون شهری شاهد آن هستیم پیش نخواهد آمد.